รังสีร่วมรักษากับการรักษามะเร็ง

ความรู้ทั่วไป   ลงวันที่

รังสีร่วมรักษากับการรักษามะเร็ง

โดย นพ. พิพิธ ปิตุวงศ์ (แพทย์รังสีร่วมรักษาของลำตัว)

รู้หรือไม่!!!

  • รังสีแพทย์ก็ทำการรักษาผู้ป่วยเหมือนกัน
  • รังสีร่วมรักษา ไม่ใช่รังสีรักษานะ
  • มะเร็งบางชนิดสามารถรักษาหายได้โดยไม่ต้องผ่าตัด และ ไม่ต้องได้ยาเคมีบำบัด

———————————————————————————————————————–

มารู้จักกับแพทย์รังสีร่วมรักษากันเถอะ

แพทย์รังสีร่วมรักษาเป็นแพทย์ที่เรียนต่อเฉพาะทาง ทางด้านรังสีวินิจฉัย ซึ่งผู้ป่วยมักจะไม่ค่อยได้พบรังสีแพทย์ด้านนี้เท่าไหร่ เนื่องจากเราทำงานอยู่เบื้องหลัง ช่วยแปลผลภาพให้แพทย์เฉพาะทางด้านอื่นๆ ได้ดูแลผู้ป่วยได้ถูกต้อง แม่นยำขึ้น เราจะมีความเชี่ยวชาญในการใช้เครื่องเอกซ์เรย์ เครื่องฟลูโอโรสโคปี้ระบบดิจิตอล เครื่องอัลตราซาวด์ และ เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์เป็นอย่างมาก ด้วยเหตุนี้จึงเกิดแพทย์เฉพาะทาง ทางรังสีลงไปอีก คือ แพทย์รังสีร่วมรักษา ที่จะใช้อุปกรณ์ทางรังสีดังกล่าว เพื่อนำทางในการรักษาผู้ป่วย โดยไม่ต้องผ่าตัด อีกทั้งมีความแม่นยำสูง และแผลเล็กนิดเดียว  เช่น การเจาะระบายหนองทางหน้าท้อง, การให้ยาเคมีบำบัดกับเส้นเลือดที่จำเพาะไปยังก้อนมะเร็ง, การรักษาภาวะหลอดเลือดผิดปกติผ่านทางสายระบายหลอดเลือดโดยไม่ต้องผ่าตัด และ การจี้ก้อนมะเร็งผ่านทางผิวหนังด้วยเข็มขนาดเล็กโดยไม่ต้องผ่าตัด เป็นต้น

รังสีร่วมรักษานะ ไม่ใช่รังสีรักษา

หลายคนมีความสับสนระหว่างแพทย์รังสีร่วมรักษา กับ แพทย์รังสีรักษา ด้วยความที่ชื่อภาษาไทยมีความคล้ายกันอย่างมาก แต่อันที่จริงการทำงานของเราต่างกันโดยสิ้นเชิง เปรียบเทียบได้ตามตารางข้างล่างนี้

รังสีร่วมรักษา รังสีรักษา
ภาษาอังกฤษ คือ Interventional radiologist ภาษาอังกฤษ คือ Radiation oncologist
แพทย์รังสีร่วมรักษา สามารถแปลผลภาพทางรังสีได้เช่นเดียวกับแพทย์รังสีวินิจฉัย และ ยังสามารถใช้อุปกรณ์ทางรังสี เพื่อนำทาง เข็ม, เข็มให้ความร้อน, สายระบายต่างๆ, สายสวนหลอดเลือด เป็นต้น เข้าไปในตัวผู้ป่วยเพื่อทำการรักษา ได้อย่างแม่นยำ และ แผลเท่ารูเข็ม แต่ต้องมีการสัมผัสตัวผู้ป่วย แพทย์รังสีรักษา งานหลักคือ ฉายรังสีจากภายนอกร่างกายเข้าไปบริเวณที่ต้องการรักษาซึ่งมักจะเป็นมะเร็ง โดยจุดประสงค์เพื่อฆ่าเซลล์มะเร็ง โดยไม่ต้องสัมผัสตัวผู้ป่วย หรือที่เรียกกันติดปากว่าการ ฉายแสง
ต้องมีการสัมผัสตัวผู้ป่วย แต่ไม่ใช่การผ่าตัด ไม่ต้องสัมผัสตัวผู้ป่วย อาศัยรังสีจากภายนอก
   

 

มะเร็งบางชนิดสามารถรักษาหายได้โดยไม่ต้องผ่าตัด และ ไม่ต้องได้ยาเคมีบำบัด

เป็นเรื่องจริงที่มะเร็งบางชนิดสามารถรักษาได้โดยไม่ต้องผ่าตัด และ ไม่ต้องได้ยาเคมีบำบัด นั่นคือการจี้ก้อนเนื้องอกโดยใช้เข็มผ่านทางผิวหนัง ทำการรักษาโดย รังสีแพทย์ร่วมรักษา ซึ่งมักทำในมะเร็งที่ตับ ไต ตับอ่อน หรือ ปอด แต่ต้องมีขนาดไม่ใหญ่มาก และ ยังไม่กระจายไปอวัยวะอื่น

การจี้ก้อนเนื้องอกโดยใช้เข็มที่ผลิตความร้อนจากคลื่นวิทยุหรือคลื่นไมโครเวฟ สอดผ่านผิวหนังเข้าตำแหน่งเนื้องอกโดยไม่ต้องผ่าตัด จากนั้นให้กระแสไฟฟ้าหรือพลังงานคลื่นไมโครเวฟเพื่อให้เกิดความร้อนอุณหภูมิสูงรอบเข็ม เพื่อช่วยทำลายก้อนเนื้องอกในรัศมี ประมาณ 2 – 5 เซนติเมตร รอบปลายเข็ม

 

ข้อดีของการจี้ก้อนมะเร็งผ่านทางผิวหนังด้วยเข็มขนาดเล็กโดยไม่ต้องผ่าตัด

แผลมีขนาดเล็ก ความเสี่ยงต่ำ พักฟื้นเร็ว และ สามารถทำซ้ำได้

ขั้นตอนการตรวจ

  1. ผู้ป่วยนอนราบบนเตียงในห้องตรวจ หรือ นอนในท่าที่เหมาะสม ตามที่แพทย์พิจารณา
  2. แพทย์อัลตราซาวด์ หรือ เอ๊กซ์เรย์คอมพิวเตอร์ ดูตำแหน่งของบริเวณที่จะจี้ก้อนเนื้องอก
  3. แพทย์ทำการฉีดยาชาบริเวณที่จะจี้ก้อนเนื้องอก
  4. แพทย์สอดเข็มไปตำแหน่งก้อนเนื้องอก โดยใช้เครื่องอัลตราซาวด์ หรือ เอ๊กซ์เรย์คอมพิวเตอร์ ในการดูตำแหน่งที่เหมาะสม
  5. ก่อนการจี้เนื้องอก วิสัญญีแพทย์ให้ยานอนหลับหรือยาสลบ
  6. แพทย์ให้ความร้อนผ่านเข็ม
  7. เมื่อเสร็จสิ้นการตรวจ แพทย์จะถอนเข็มออก และกดห้ามเลือดที่แผล จึงปิดด้วยผ้าปิดแผลสะอาด

ภาวะแทรกซ้อน

เกิดภยันตรายกับอวัยวะข้างเคียงหรือหลอดเลือด แต่พบได้น้อย โดยความเสี่ยงจะมีมากขึ้นในกรณีที่เนื้อเยื่อที่ต้องการมีเลือดไปเลี้ยงจำนวนมาก และ หากเกิดภาวะเลือดออกดังกล่าวอาจต้องรับการรักษาเพิ่มเติมโดยการอุดหลอดเลือด

 

จะเห็นว่าในปัจจุบันการรักษามะเร็งมีทางเลือกมากขึ้น ตามเทคโนโลยีที่พัฒนาขึ้น และมีแพทย์สหสาขาวิชา ได้แก่อายุรแพทย์, ศัลยแพทย์, รังสีแพทย์, แพทย์รังสีรักษา และ แพทย์รังสีร่วมรักษา ร่วมกันรักษาผู้ป่วย ซึ่งทางศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก เล็งเห็นถึงความสำคัญในจุดนี้ จึงมีการประชุมแพทย์เป็นระยะ( multidisciplinary conference)เพื่อให้ได้การรักษาที่ดีที่สุด และ เหมาะสมที่สุดสำหรับผู้ป่วยมะเร็งแต่ละคน หากมีข้อสงสัย สามารถสอบถามได้ ที่งานรังสีเทคนิก ชั้น 2 ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก หรือ โทรสอบถามได้ที่เบอร์ 028496600 ต่อ 3155

 

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติ่ม

คลินิกรังสีวินิจฉัย
  • โทร 02 849 6600 ต่อ 3155 , 3156

บทความที่เกี่ยวข้อง

ถุงใต้ตาและร่องใต้ตา

ถุงใต้ตาและร่องใต้ตา (Baggy Eyelid and Tear Trough Deformity) โดย นพ. เอกชัย เลาวเลิศ   (ภาพแสดงลักษณะถุงใต้ตา และร่องใต้ตา) ถุงใต้ตาทำให้ใบหน้าดูโทรม อ่อนล้า และดูมีอายุ ไม่สดใส ร่วมกันกับการมีร่องใต้ตาที่ลึก เมื่อถ่ายรูป และยิ้ม อาจทำให้เกิดความไม่มั่นใจที่จะยิ้ม หรือแสดงสีหน้า สร้างความลำบากในการเข้าสังคม และเสียบุคลิกภาพ (ภาพแสดงลักษณะกายวิภาคการเกิดถุงใต้ตา) ถุงใต้ตาเกิดจากลักษณะเอ็นยึดใต้เบ้าตา (Orbital Retaining Ligament) และเอ็นยึดเบ้าส่วนร่องน้ำตา (Tear Trough Ligament) หย่อน (Attenuation) เห็นเป็นร่องชัด และมีถุงไขมันใต้ตาชั้นลึก (Retroseptal Fat Pad) เริ่มขยายและหย่อนตัวลง (herniation) เหนือเอ็นยึด ทำให้เห็นเป็นถุงปูดเหนือร่องใต้เบ้าตา (ภาพแสดงการแก้ไขจัดเรียงไขมันถุงใต้ตา) เพื่อให้ร่องชัดน้อยลง และเห็นถุงปูดน้อยลง สามารถแก้ไขได้โดยการสลายเอ็นยึดดังกล่าว และจัดเรียงไขมัน หรือนำออกบางส่วนเพื่อให้ระหว่างเบ้าตา และใบหน้าส่วนแก้ม (Lid-Cheek Junction) มีร่องลึกรอยต่อที่เห็นได้ชัดน้อยลง […]

GJ E-Magazine เล่มที่ 30

GJ E-Magazine ฉบับที่ 30 (เดือนมกราคม 2568) “การรักษาด้วยออกซิเจนบำบัดแรงดันสูง” คลิกที่นี่เพื่ออ่าน   ไฟล์ขนาดใหญ่สำหรับพิมพ์ : คลิกที่นี่

สมุนไพรต้านอากาศหนาว

สมุนไพรต้านอากาศหนาว พจ.รณกร โลหะฐานัส ตามตำราแพทย์จีน ความเย็น เป็นลมฟ้าอากาศหลักในฤดูหนาว ในฤดูหนาวมีโอกาสป่วยจากความเย็นได้ง่าย ถ้ารักษาความอบอุ่นของร่างกายไม่เพียงพอ เช่น อยู่ในที่มีอากาศหนาวเย็นเกินไป สวมใส่เสื้อผ้าบางเกินไป โดนฝน แช่อยู่ในน้ำเย็นนานเกินไป จะมีโอกาสเจ็บป่วยจากความเย็นได้ง่าย คุณสมบัติของความเย็นและการเกิดโรค ความเย็นชอบทำลายหยาง ความเย็นเป็นอิน ปกติลมปราณอินจะถูกควบคุมด้วยลมปราณหยาง อินเพิ่มทำให้หยางป่วย เกิดจากลมปราณอินเพิ่มขึ้นและย้อนไปข่มหยาง ลมปราณหยางไม่สามารถสร้างความอบอุ่นเป็นพลังผลักดันการทำงานของร่างกายจึงเกิดกลุ่มอาการเย็น เช่น ถ้าความเย็นมากระทบที่ส่วนนอกของร่างกายผลักดันหยางให้เข้าไปอยู่ในร่างกาย จะทำให้มีอาการกลัวหนาว เหงื่อไม่ออก ปวดศีรษะ ปวดตัว ปวดข้อ ถ้าความเย็นกระทบกระเพาะอาหาร จะทำให้ปวดเย็นในท้อง ถ่ายเหลวเป็นน้ำ ถ้าความเย็นกระทบปอด จะทำให้ไอ หอบ มีเสมหะใส ถ้าความเย็นกระทบไต จะทำให้ปวดเย็นที่เอว ปัสสาวะมาก บวมน้ำ ความเย็นทำให้หยุดนิ่ง ติดขัด เมื่อความเย็นเข้าทำลายหยาง ทำให้เลือดลมไม่ไหลเวียน เกิดการติดขัดและปวดขึ้น ถ้าให้ความอบอุ่นจะทำให้เลือดลมไหลเวียนดีขึ้น อาการปวดทุเลาลง ความเย็นทำให้หดเกร็ง เมื่อความเย็นมากระทบส่วนนอกของร่างกาย ทำให้ผิวหนังหดตัว รูขุมขนปิด เส้นลมปราณตีบตัน หยางที่ปกป้องร่างกายไม่ไหลเวียนมาที่ส่วนนอก ทำให้เป็นไข้ กลัวหนาว เหงื่อไม่ออก […]

การรักษาทางเวชศาสตร์ฟื้นฟูด้วยเลเซอร์กำลังสูง

High Power Laser Therapy การรักษาทางเวชศาสตร์ฟื้นฟูด้วยเลเซอร์กำลังสูง โดย พญ.เยาวพา ฉันทไกรวัฒน์ เลเซอร์กำลังสูง (Laser Class IV) คือคลื่นที่ถูกสังเคราะห์ให้มีความยาวคลื่นเดียว (Monochromaticity) ที่ไม่สามารถมองเห็นได้ ด้วยตาเปล่า (Invisible Light) มีกำลัง 0.5 วัตต์ขึ้นไป มีความยาวคลื่นที่สม่ำเสมอ (Directionality) มีทิศทางของคลื่นที่แน่นอน สามารถลงลึกถึงตำแหน่งที่รักษาได้ประมาณ 6 ซม. ข้อแตกต่างจากเลเซอร์ทั่วไป : ส่งพลังงานได้สูง รวดเร็ว ลงตำแหน่งที่ทำการรักษาได้ลึก ข้อดี : ผู้ป่วยไม่รู้สึกปวดขณะทำการรักษา ค่อนข้างเห็นผลได้ทันทีหลังการรักษา ใช้เวลาไม่นาน 5-10 นาทีต่อตำแหน่งที่ทำการรักษา รักษาได้ทั้งโรคเฉียบพลันไปจนถึงเรื้อรัง   ประโยชน์ของการรักษาด้วยเลเซอร์กำลังสูง กระตุ้นการทำงานของเนื้อเยื่อให้มีการซึมผ่านของของเหลวผ่านหลอดเลือดได้ดี ช่วยลดอาการบวม ช้ำ ที่ตำแหน่งของการรักษา ลดการสังเคราะห์โปรตีนที่ทำให้เกิดอาการปวด ลดการหลั่งสารที่ทำให้เกิดอาการอักเสบเฉียบพลัน กระตุ้นการซ่อมสร้างหลอดเลือด กล้ามเนื้อ เส้นเอ็น และเส้นประสาท กระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาวในกระบวนการเสริมภูมิคุ้มกัน ส่งเสริมให้มีกระบวนการหายของบาดแผล สร้างคอลลาเจน […]