ภาวะขาโก่งในเด็ก

ภาวะขาโก่งในเด็ก

นพ. สุรวิชญ์ วิสุทธิศักดิ์ชัย (ศัลยแพทย์กระดูกและข้อ

• ในเด็กแรกเกิด แนวขาจะมีลักษณะโก่งออกข้างนอก คล้ายตัว O และแนวขาจะค่อยๆตรงมากขึ้นเรื่อยๆที่อายุประมาณ 5-2 ปี ขาควรจะกลับมาตรง
• หลังจากนี้ แนวขาจะโก่งอีกครั้ง แต่โก่งเข้าด้านในแทน คล้ายตัว X และจะโก่งมากที่สุดที่อายุ 3 ปี
• หลังจากอายุ 3 ปี ขาจะค่อยๆโก่งน้อยลงอีกครั้ง จนกลับมาสู่แนวขาปกติ คือ แนวขาตรง หรือ ขาโก่งเข้าในเล็กน้อย ประมาณ 6-7 องศา ที่อายุประมาณ 7 ปี

จะดูอย่างไรว่าลูก/หลานของเรามีภาวะขาโก่งหรือไม่

เริ่มจากให้จับขาเด็กเหยียดตรงหันเท้ามาด้านหน้าแล้วสังเกตลักษณะแนวขาของเด็ก โดย

• ถ้าจับกระดูกข้อเท้าชิดกันแล้วกระดูกเข่าก็ชิดกันด้วย นั่นคือแนวกระดูกขาตรง
• ถ้าจับกระดูกข้อเท้าชิดกันแต่กระดูกเข่าห่างกัน หมายความว่าเด็กมีภาวะขาโก่งออกด้านนอก (bow leg)
• ถ้าจับแล้วกระดูกเข่าชิดกันก่อนที่กระดูกข้อเท้าจะชิดกัน หมายความว่าเด็กมีภาวะขาโก่งเข้าด้านใน (knock knee)

สาเหตุของการเกิดขาโก่ง

• Physiologic bowing (ขาโก่งตามธรรมชาติ หายได้เอง)
• Blount disease (โรคเบล้าท์)
• โรคทางเมตาบอลิซึม เช่น โรค Ricket ซึ่งเกิดจากภาวะขาดวิตามินดี , โรคขาดวิตามินซี
• โรคคนแคระ (Skeletal dysplasia)
• ภาวะอื่น ๆ ที่ก่อให้เกิดการบาดเจ็บต่อเยื่อเจริญเติบโตบริเวณหัวเข่า เช่น อุบัติเหตุ ภาวะติดเชื้อในกระดูกหรือข้อ และ เนื้องอก เป็นต้น

ข้อปฎิบัติตัวเมื่อพบขาโก่ง

• ห้ามดัดขา,บิดขาให้กลับมาตรง เนื่องจากอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บเพิ่มเติม หรืออาจทำให้เกิดกระดูกหักได้
• หากขาโก่งยังไม่ดีขึ้น เมื่ออายุ 2 ปี แนะนำให้พาไปพบแพทย์ เพื่อตรวจร่างกาย และประเมินด้วยภาพรังสีวินิจฉัยเพิ่มเติม เพื่อติดตามอาการ และหาสาเหตุของการเกิดขาโก่ง
• ไม่มีความจำเป็นต้องตัดรองเท้าเพื่อแก้ไขภาวะขาโก่ง

การรักษาภาวะขาโก่ง

• กรณีลักษณะขาโก่งเข้าได้กับภาวะขาโก่งตามธรรมชาติ ซึ่งมักดีขึ้นเองภายในอายุ 2 ปีแรก สามารถตรวจติดตามดูอาการก่อนได้
• กรณีอื่น ๆ นอกเหนือจากข้างต้น การรักษาขึ้นอยู่กับสาเหตุของการเกิดขาโก่ง โดยการรักษามีตั้งแต่การรักษาแบบไม่ผ่าตัด เช่น การใช้ยาเสริมวิตามินในกรณีที่ขาโก่งเกิดจากโรคทางเมตาบอลิก การสวมเครื่องพยุงขาเพื่อดัดขาให้ตรงกรณีเป็นโรคเบล้าท์ในอายุน้อยระยะแรกเริ่ม และการผ่าตัด